سرعت آسانسور و عوامل موثر بر آن
سرعت آسانسورها با توجه به انواع آن ها متفاوت است. سرعت بعضی از آن ها کند و برخی متوسط است. معمولا از آسانسورهای با سرعت بالا در آسمان خراش ها و ساختمان های مرتفع استفاده می شود. در گذشته شرکت های تولید کننده داخلی امکان تولید آسانسورهای سریع را نداشتند و تولیدات داخل، آسانسورهایی با سرعت ۱.۶ متر بر ثانیه بود. اما امروزه متخصصان داخلی اقدام به تولید آسانسورهای با سرعت بالا با ۱.۶ متر بر ثانیه، ۲ متر بر ثانیه، ۲.۵ متر بر ثانیه و ۳ متر بر ثانیه کرده اند. طراحی و ابداع سیستم کنترلی از عوامل موثر در سرعت آسانسور محسوب می شوند. در آسانسورها پس از شروع حرکت، سرعت به تدریج افزایش می یابد. علت این موضوع وارد نشدن شک ناگهانی به مسافران آسانسور است. چه عواملی بر سرعت آسانسور تاثیر گذار هستند؟ سرعت مجاز آسانسور چقدر است؟ تفاوت آسانسورهای دو سرعته و 3VF چیست؟ و هر کدام چه ویژگی هایی دارند؟ برای یافتن پاسخ این سوالات با آتی سازان همراه شوید و ادامه مقاله را از دست ندهید.
عوامل و قطعات موثر در سرعت آسانسور
یکی از مهمترین نکات که هنگام ساخت آسانسور حتما باید در نظر داشت، امنیت و ایمنی آسانسور است. مخصوصا زمانی که صحبت از حمل و جابجایی مسافران با سرعت بالا مطرح می شود.
سرعت آسانسورها پس از شروع حرکت به صورت تدریجی، افزایش می یابد تا مسافران تکانه و لرزش کابین را کمتر احساس کنند و به آن ها شوک وارد نشود. موتور آسانسور، گیرلس، پاراشوت، سیستم کنترل فرمان، گاورنر، ریل ها و کفشک های راهنما همگی بر سرعت آسانسور تاثیرگذار هستند.
همان طور که می دانیم میزان شتاب و سرعت آسانسورها با استفاده از تابلو فرمان آسانسور تنظیم می شود. این موضوع بر عملکرد حرکت کابین بین یک طبقه، دو طبقه یا طبقات خاص تاثیر مستقیم دارد.
سرعت مجاز آسانسور
حداقل سرعت مجاز آسانسورهای مسافربر براساس دستورالعمل های استاندارد ملی ایران، با توجه به ارتفاع ساختمان از کف طبقه زیرین تا کف طبقه رویین به صورت زیر هست:
- ساختمانهای با ۸ طبقه یا دارای ۲۳ متر طول حرکت برابر ۰.۶۳ متر بر ثانیه
- ساختمانهای با ۹ طبقه یا دارای ۳۶.۵ متر طول حرکت برابر ۱ متر بر ثانیه
- ساختمانهای از ۱۳ تا ۲۰ طبقه یا دارای ۶۳ متر طول حرکت برابر ۱.۶ متر بر ثانیه
- ساختمانهای از ۲۱ تا ۲۵ طبقه یا دارای ۸۰ متر طول حرکت برابر ۲ متر بر ثانیه
- ساختمانهای از ۲۶ تا ۳۰ طبقه یا دارای ۹۵ متر طول حرکت برابر ۲.۵ متر بر ثانیه
در ساختمانهای با بیش از ۳۰ طبقه، ساختمانهای با کاربری خاص، ساختمان های اداری و تجاری و همچنین برای انتخاب دقیق آسانسور در ساختمانهای مسکونی نیاز به مشخص شدن زمان انتظار است. این زمان بر اساس استاندارد ملی ایران و استاندارد جهانی ایزو ۴۱۹۰ و همچنین بر اساس تعداد ساکنان مستقر در ساختمان، سطح به کار رفته در زیربنا، ظرفیت آسانسور، سرعت، محاسبات ترافیکی و دیگر مشخصات انجام می شود.
آسانسورهای سرعت زیاد و سرعت کم
آسانسورهای با سرعت بالا در ساختمان های با تعداد طبقات بسیار زیاد و عمدتا آسمان خراش ها استفاده می شود. سرعت بالاتر در آسانسورهای ساختمان های مرتفع از اتلاف وقت جلوگیری می کند. در آسانسورهای با سرعت بالا، تعداد اجزای استفاده شده در آن بیشتر و سنگین تر است. سرعت در نظر گرفته شده برای آسانسور های با سرعت بالا، ۴m/s و بالاتر می باشد. بر اساس استاندارد tsen81-20 ماده ۵.۵.۶.۱ هنگامی که سرعت آسانسور از ۳.۵m/s بیشتر شود بایستی از طناب های کششی و دستگاه متعادل کننده آسانسور استفاده شود. لازم به ذکر است که در آسانسورهای سریع، طناب تعادل یا بین وزنه و کابین استفاده می شود که طناب تعادل در عمق چاه در گروه رول اجرا می شود. این دستگاه در جابه جایی پایدار آسانسور نقش بسیار مهمی دارد. در صورت وجود دستگاه متعادل کننده، نیاز است که عمق چاه آسانسور افزایش یابد.
کنترل سرعت آسانسور با درایو موتور
تنظیم و کنترل سرعت آسانسور توسط قطعه ای الکتریکی در موتور انجام می شود. این قطعه که درایو آسانسور نام دارد برای عملکرد بهتر استارت و تغییرات سرعت ایست کابین آسانسور شده و دقت توقف کابین در سطح هم تراز طبقه در آسانسورهایی با سرعت یک متر بر ثانیه و بالاتر استفاده می شود.
سرعت آسانسور در برج های بلند بین ۵ تا ۵.۱ متر بر ثانیه است. البته در برج های مخابراتی بین ۵ تا ۱۰ متر بر ثانیه است. در برج خلیفه آسانسور هایی با سرعت ۷.۱۱ متر بر ثانیه نصب شده است.
تفاوت آسانسور دو سرعته و 3VF
سرعت متناوب موتورهای متناوب سنکرون و آسنکرون را می توان با درایو 3VF کنترل کرد.
منظور از این کنترل سرعت، دریافت توان الکتریکی از شبکه و تنظیم ولتاژ و فرکانس خروجی و در نتیجه کنترل و تنظیم سرعت و گشتاور موتور است. درایو VVVF قطعه ای است که در تابلو کنترل آسانسور نصب می شود، و با تغییر در ولتاژ باعث حرکتی نرم با گشتاوری مناسب برای آسانسور می شود. آسانسورهای تک سرعته و دو سرعته در نوع طراحی در الکتروموتور و سیستم کنترل سرعت الکتریکی متفاوت هستند. با یک الکتروموتور تک سرعته و درایو مناسب می توان آسانسوری 3VF با حرکتی نرم و گشتاوری مناسب داشت. آسانسورهای دو سرعته مدت هاست که منسوخ شده اند.
آسانسورهای دو سرعته چه ویژگی هایی دارند؟
- مدار الکتریکی ساده
- قیمت مناسب در در سیستم تابلو کنترل
- هزینه تعمیرات بسیار کم و البته در دسترس
- ایجاد شوک و تکانه هنگام شروع حرکت و توقف با سرعت کند و تند
- مصرف زیاد برق و جریان راه اندازی بالا
- وزن و حجم زیاد موتور
- خرابی زودهنگام به دلیل شوک های اصل از استارت به کابین و و متعلقات آن
- شوک های مربوط به سرعت پله ای به گیربکس و متعلقات آن
- استفاده از سیم پیچ دور کند و فلایویل آسانسور فولادی و در نتیجه گران بودن الکتروموتور
- فشارهای اصل از سرعت پله ای هنگام استارت، توقف و دوراندازی به مسافران آسانسور
- کاهش عمر مفید کنتاکتورهای قدرت تابلو فرمان
- سرعت آسانسور محدود است.
آسانسورهای 3VF چه مزیت هایی دارند؟
- حرکت و توقف بسیار نرم و آرام و بدون ضربه
- افزایش طول عمر مفید الکتروموتور و گیربکس با توجه به جریان مصرفی مناسب
- افزایش طول عمر قطعات مکانیکی آسانسور
- حذف صدای ناشی از ترمز آسانسور و استهلاک و رضایت ساکنان ساختمان
- حذف صدای دلخراش فن در موتورخانه با حذف فن در موتورخانه آسانسور
- حذف صدای حاصل از استارت و دور کند در آسانسورهای 3VF
- کاهش صدای حاصل از ترمز الکترومغناطیسی
- صرفه جویی در مصرف انرژی
- قابلیت راه اندازی موتورهای سنکرون متناوب بدون گیربکس توسط درایو 3VF
- اصلاح ضریب قدرت
- قابلیت راه اندازی موتورهای با سرعت بیشتر از یک متر بر ثانیه
- امکان کنترل جریان برگشتی که در اثر به وجود آمدن حالت ژنراتوری موتور حاصل می شود.
پیشنهاد می کنیم برای بالا بردن سرعت آسانسور و داشتن حرکتی نرم و کنترل گشتاور از درایوهایی با قابلیت نصب سیستم انکودر و کارت Close Loop استفاده شود. این کار موجب می شود که آسانسور حرکتی بسیار نرم و عالی داشته باشد و توقف به صورت دقیق و بدون ضربه انجام شود. همچنین گشتاور مناسب برای حمل بار را داشته باشد. بدین ترتیب عمر مفید درایو و موتور نیز افزایش می یابد.